Μερικά λόγια για τη Φυσική Δόμηση

Εισαγωγή

Λόγω της πολυχρηστικότητας και της ευρείας διαθεσιμότητας τους, το χώμα μαζί με το άχυρο, χρησιμοποιούνται σαν δομικά υλικά από την αρχαιότητα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι πρώτες αυτόνομες κατοικίες είχαν κατασκευαστεί από φλοιούς χωμάτων που περιείχαν χόρτα και φυτά (χλοοτάπητες) ή από πλεγμένα κλαδιά/βέργες και την εφαρμογή επιχρισμάτων, τεχνική γνωστή και ως τσατμάς (wattle & daub). Πριν από 10.000 περίπου χρόνια, οι κάτοικοι της Ιεριχώ χρησιμοποιούσαν ξεραμένους κάτω τον ήλιο πλίνθους, σε ωοειδές σχήμα, πιθανόν μία εξέλιξη των αρχικών σβόλων, γνωστοί και ως cob.

Οι χωμάτινες κατοικίες είναι κοινές στην Αφρική, Μέση Ανατολή, Ινδία, Ευρώπη, Νότια και Κεντρική Αμερική. Σήμερα το ενα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε σπίτια, φτιαγμένα από άψητο χώμα.

Ένας απλός ορισμός για τη Φυσική Δόμηση, θα μπορούσε να είναι οποιοδήποτε κατασκευαστικό σύστημα, το οποίο δίνει αξία στη κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα με τη χρήση φυσικών υλικών. Παραδοσιακές τεχνικές, βασισμένες σε τοπικά, ακατέργαστα, επαναχρησιμοποιούμενα και ανακυκλώσιμα υλικά, την καθιστούν μοναδικό θέμα, εξαρτώμενο σε μεγάλο βαθμό, από την ανθρώπινη εργασία και τη δημιουργικότητα αντί της υψηλής τεχνολογίας και των εξειδικευμένων δεξιοτήτων.

Τεχνικές

Οι χωμάτινες κατασκευές μπορούν να πάρουν πολλές μορφές, συμπεριλαμβανομένων των ωμόπλινθων (adobe), της πατητής γης (rammed earth) και των πλεγμένων επιχρισμένων ράβδων (wattle and daub). Προσθέτοντας άχυρο οι λειτουργικές μέθοδοι και φυσικές κατασκευές επεκτείνονται σε, αχυρόμπαλες, ελαφρύ πηλού, αχυρόπλινθους και cob. Για αυτό το λόγο παρέχεται ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων, ώστε να διαλέξει κάποιος τη μέθοδο φυσικής κατασκευής που θα χρησιμοποιήσει, ανάλογα την κλιματική ζώνη και την διαθεσιμότητα των υλικών.

Όλες οι τεχνικές Φυσικής Δόμησης είναι ευέλικτες και ορισμένες από αυτές επιτρέπουν ατέλειες. Χρειάζονται αφοσίωση περισσότερο από τη σωματική αντοχή και θέληση για πειραματισμούς, περισσότερο από τις δεξιότητες. Το κτίσιμο από φυσικά υλικά είναι εμπειρία μιας μεγάλης περιπέτειας!

Κλίμα και Υλικά

Η σωστή μέθοδος φυσικής δόμησης εξαρτάται από τις κλιματολογικές συνθήκες του κάθε τόπου. Τον κύριο ρόλο παίζουν, η θερμοκρασία και η διαθεσιμότητα των υλικών προς κατασκευή. Για τις περιοχές κοντά σε ερήμους η ιδανική τεχνική είναι το cob, το οποίο συγκρατεί τη βραδυνή ψύχρα εκπέμποντας την κατά τη διάρκεια της ημέρας και έπειτα αφού αρχίσει να ζεσταίνεται αργά και σταθερά, διαχέει αυτή τη θερμότητα στο εσωτερικό κατά τη διάρκεια της νύχτας. Για τα κρύα & ψυχρά κλίματα χρειάζεται όμως καλή μόνωση. Με τη βοήθεια του άχυρου, το οποίο είναι ένα απίστευτα μονωτικό υλικό για τους τοίχους, η τεχνική με τις αχυρόμπαλες αποτελεί μία από τις πολλές λύσεις.

Θεμέλια

Η επιλογή της θεμελίωσης γίνεται ανάλογα με τη διαθεσιμότητα των υλικών που υπάρχουν στη περιοχή. Η πέτρα είναι και θα εξακολουθεί να είναι ένα από τα καλύτερα υλικά αφού έπειτα από τη φυσική φθορά ενός σπιτιού στο πέρασμα χιλιάδων χρόνων, θα επιστρέψει άθικτη στη φύση για να ξαναχρησιμοποιηθεί. Οι πέτρες μπορούν να τοποθετηθούν στο έδαφος σαν κομμάτια από παζλ, αν και χρειάζεται εξάσκηση και υπομονή κατά τη συλλογή και τη μορφοποίηση ενός βράχου-πέτρας. Για την εξάλειψη οποιοδήποτε χημικών στοιχείων, ακόμα και για τα θεμέλια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ασβεστιτικό κονίαμα για την αποφυγή μετακίνησης των λίθων.

Σε ξηρά κλίματα μια καλή επιλογή για τη θεμελίωση, είναι η χρήση των γεωργικών σάκων, γεμισμένων από συμπιεσμένο χώμα. Η ιδέα παρουσιάστηκε αρχικά ως τεχνολογία των Superadobe, από τον αρχιτέκτονα Nader Khalili για τη NASA, όσον αφορά την κατασκευή οικοτόπων στο φεγγάρι και τον Άρη!

Βιβλιογραφία:

• The Cob Builders Handbook. Becky Bee
• Natural Building Colloquium (The Case for Natural Building). Michael Smith